Τα Χριστούγεννα και η Πρωτοχρονιά γιορτάζονται σε παγκόσμιο επίπεδο με διάφορα νεότερα αλλά και παλιότερα έθιμα. Ιδιαιτερότητες ως προς τους εορτασμούς έχει κάθε τόπος της χώρας μας, αναβιώνοντας έθιμα και δρώμενα του παρελθόντος. Κάποια από αυτά πηγάζουν από προκαταλήψεις, ενώ άλλα, λόγω πλούσιας παράδοσης, έχουν τις ρίζες τους ακόμη και μέχρι την αρχαία Ελλάδα και τα διονυσιακά δρώμενα. Από τα έθιμα του τόπους μας που έχω ζήσει από κοντά, δύο μου έκαναν εντύπωση ως κάτι το διαφορετικό. Το ένα είναι νησιώτικο και το άλλο μπλέκει από κάμπο μέχρι και βουνά.
Το πρώτο έθιμο διαδραματίζεται στη Χίο κάθε χρόνο την παραμονή της Πρωτοχρονιάς. Όταν ακούει κανείς Χίο σκέφτεται νησί, μαστίχα, παραλίες, καλοκαίρι και σίγουρα δεν πάει το μυαλό του ότι κάτι ιδιαίτερο συμβαίνει και το χειμώνα. Κι όμως, κάθε παραμονή Πρωτοχρονιάς αναβιώνει το έθιμο που πηγάζει από τη μεγάλη ναυτική παράδοση του νησιού, τα Πρωτοχρονιάτικα καραβάκια. Παιδιά από τις γειτονιές της πόλης της Χίου ξεκινούν από καιρό πριν τις γιορτές να ετοιμάζουν τα καραβάκια. Παραμονή Πρωτοχρονιάς, λοιπόν, συγκεντρώνονται στο λιμάνι όπου ξεκινούν τα "παινέματα", τα οποία είναι αυτοσχέδιοι στίχοι και ποιηματάκια που συνοδεύουν το θέαμα. Νικήτρια γειτονιά δεν είναι απαραίτητα εκείνη που έχει το πιο όμορφο ή περίτεχνα στολισμένο καραβάκι, αλλά εκείνη που έχει σκαρώσει τα καλύτερα "παινέματα". Αξίζει κανείς να απολαύσει το συγκεκριμένο έθιμο. Επιπλέον, όλο το διάστημα των εορτών, αρκετά από τα όμορφα αρχοντικά του Κάμπου της Χίου είναι πανέμορφα στολισμένα, ενώ σε ορισμένα αρχοντικά, όπως του Αργέντη, επιτρέπεται η είσοδος. Τα αρχοντικά του Κάμπου βρίσκονται μέσα σε αυλές με εσπεριδοειδή, ενώ περιβάλλονται από ψηλούς πετρόχτιστους φράχτες.
Ένα άλλο ιδιαίτερο έθιμο που μου έχει κάνει εντύπωση είναι τα Ρογκατσάρια (ή και Λοκατσάρια) που απαντώνται συνήθως στη Θεσσαλία στα χωριά της Ελασσόνας και στα Γρεβενά. Το έθιμο έχει διονυσιακές ρίζες. Παραμονή Πρωτοχρονιάς οι νέοι του χωριού μαζεύονται σε κάποιο σπίτι, όπου ξεκινούν τις ετοιμασίες. Τα δύο κύρια πρόσωπα του δρώμενου είναι ο Αράπης (ή Αλή ή Ρογκατσάρης) και η Μπούλα (η νύφη). Ο Αράπης βάφεται με φούμο, ενώ ντύνεται με βαριά ρούχα όπου έχουν κρεμαστεί πάνω κουδούνες, για να φαίνεται επιβλητικός και τρομαχτικός. Η Μπούλα είναι συνήθως κάποιος νέος που ντύνεται και βάφεται γυναικεία. Τριγύρω τους υπάρχουν κάποιοι ντυμένες λεβέντες (καπεταναίοι ή και άλλες παραδοσιακές φορεσιές). Σε κάποια χωριά υπάρχουν ακόμη και ζώα στα δρώμενα, αφού κάποιοι ντύνονται καμήλα - μάλλον συνδέοντας το έθιμο με χριστιανικές καταβολές, εξαιτίας των τριών Μάγων με τα δώρα. Η κουστωδία κάνει το γύρο του χωριού όπου καταλήγει στην πλατεία, ξεκινώντας το γλέντι.
Ιδιαιτερότητες υπάρχουν και στα κάλαντα που τραγουδάει κάθε τόπος, ανάλογα πάντα με τα βιώματα και τις παραδόσεις. Μία από τις αξίες του να ταξιδεύει κανείς σε άλλα μέρη, ακόμη και εντός της χώρας, είναι να ζει τις ιδιαιτερότητές του κάθε τόπου, τα μοναδικά έθιμα και να βιώνει καθετί που έχει να του προσφέρει.
ΥΓ Η ανάρτηση δημοσιεύτηκε αρχικά στο blog του travelplanet24
ΥΓ1 Προτάσεις για εορταστικές και όχι μόνο εκδρομές από το blogtravels.gr στη Χίο, στην Δράμα, στη λίμνη Πλαστήρα και στο Καϊμάκτσαλαν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου