Μια διαφορετική προσέγγιση των Ολλανδών

Φτάνοντας στην τελευταία μέρα του αφιερώματος στην Ολλανδία, προσπάθησα να μαζέψω αρκετές από τις σκέψεις, τις εμπειρίες, τα συναισθήματά μου για τη χώρα αυτή και τους κατοίκους της. Έχοντας προειδοποιήσει από την αρχή ότι το συναισθηματικό μου δέσιμο είναι θετικά έντονο, θα προσπαθήσω να περιγράψω τους κατοίκους της χώρας αυτής, όπως τους έζησα ο ίδιος από μέσα.

Η διαμονή μου στο Ρότερνταμ ήταν σε ένα από αυτά τα παραδοσιακά σπίτια με τις μεγάλες προσόψεις. Τα σπίτια αυτά ανήκαν στο κράτος, το οποίο τα νοικιάζει στους Ολλανδούς φοιτητές. Μία στο τόσο ερχόταν εκτιμητής από το κράτος για τυχόν ζημιές. Ρεύμα, νερό, φυσικό αέριο και τηλέφωνο ήταν μέσα στα πάγια του ενοικίου, αρκετά χαμηλά για οποιαδήποτε δεδομένα, περίπου 200 ευρώ όλα για εκεί που έμενα εγώ. Ένα τριώροφο κτίριο, στον 1ο όροφο μεγάλη κοινόχρηστη κουζίνα, μία τουαλέτα και 3 υπνοδωμάτια. Στον 2ο όροφο 2 κοινόχρηστα ντουζ, τουαλέτα και 4 υπνοδωμάτια και στον 3ο μία ακόμα κουζίνα, τουαλέτα και 3 υπνοδωμάτια. Σύνολο 5 γυναίκες και 5 άντρες – όλοι οι υπόλοιποι Ολλανδοί. Οι δουλειές του σπιτιού από κοινού με πρόγραμμα. Στο μαγείρεμα και στα έξοδα καθαρισμού υπήρχε κοινό ταμείο με χρεωστικό και πιστωτικό υπόλοιπο. Το απογευματινό μαγείρεμα ιεροτελεστία. Πηγαίναμε ψωνίζαμε, μετά κάποιοι αναλάμβαναν να μαγειρέψουν και στο τέλος κάποιοι την καθαριότητα. Έτσι, κυλούσαν όλα οργανωμένα. Στο σπίτι υπήρχε και cable Internet – μιλάμε για 2001 όπου στην Ελλάδα ούτε με το κιάλι. Τα παιδιά με δέχτηκαν και μου συμπεριφέρθηκαν άψογα. Μου παρείχαν Η/Υ, τηλεόραση χωρίς επιβάρυνση. Μπαινοβγαίναμε ο ένας στο ξεκλείδωτο δωμάτιο του άλλου, υπήρχαν τα πειραχτήρια, οι σοβαροί και οργανωτικοί, όλα τα είδη χαρακτήρων. Σημαντικότερο από όλα: η αυτοοργάνωση και η αίσθηση δημοκρατίας. Σαν ένα κοινόβιο, δηλαδή. Τακτικές συνελεύσεις όπου αποφασίζονταν από απλά μέχρι πολύ σοβαρά θέματα. Σοβαρότερο όλων; Η επιλογή των ατόμων που θα ερχόντουσαν στο σπίτι, όταν άδειαζε κάποιο δωμάτιο. Οι υποψήφιοι περνούσαν από επιλογή, κανονικά με συνέντευξη όπου παραβρίσκονταν όλοι οι συγκάτοικοι! Εντυπωσιακό, αν μη τι άλλο, υπόδειγμα δημοκρατικής αίσθησης.

Γενικά, ως λαός και κράτος είναι αρκετά οργανωμένοι. Σέβονται τις ιεραρχίες, τους νόμους, την αίσθηση της δημοκρατίας. Οι υποδομές της χώρας είναι άρτιες – μην ξεχνάμε ότι αυτοί την δημιούργησαν από εκεί που υπήρχε θάλασσα. Εξού και το όνομα Netherlands που σημαίνει Κάτω Χώρες. Έχουν έχθρα για τους Γερμανούς, κυρίως λόγω του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά και της γειτνίασης. Σχολιάζουν τους Βέλγους σε αντίστοιχο επίπεδο που εδώ σχολιάζονται οι Κύπριοι. Διατηρούν τους δρόμους καθαρούς, ανακυκλώνουν, κυκλοφορούν με ποδήλατα και μέσα μαζικής μεταφοράς. Σε αντίθεση με τι πίστευα πριν πάω, οι νέοι εξακολουθούν να χρηματοδοτούνται από τους γονείς τους στα ίδια επίπεδα με εδώ. Απλώς, λόγω σωστής πολιτικής του κράτους, μπορούν να αντέξουν οικονομικά να φύγουν από το σπίτι πολύ νωρίτερα.

Διασκεδάζουν αρκετά, όπως ανάφερα σε προηγούμενη ανάρτηση. Βγαίνουν, οργανώνονται σε «αδελφότητες» με ισχυρούς δεσμούς. Δε διαβάζουν εφημερίδες, έχουν άποψη όμως για την πολιτική του τόπου τους. Είναι δεκτικοί σε μεγάλο βαθμό με τους ξένους. Τα αγγλικά τους είναι άπταιστα, θα δεχτούν εύκολα να εξυπηρετήσουν και να καθοδηγήσουν, δυσκολότερα θα κάνουν παρέα. Φαίνονται ψυχροί, αλλά δεν είναι, είναι απλώς απότομοι, βορειοευρωπαίοι.

Δήλωσα εξαρχής ότι είμαι ιδιαίτερα θετικά προκατειλημμένος. Γράφοντας αυτή την ανάρτηση, μπήκα στο δίλημμα αν έπρεπε να παρουσιάσω και κάποια αρνητικά στοιχεία, που όντως υπάρχουν. Σε ένα αφιέρωμα, όμως, όπως αυτό θεώρησα ότι τα θετικά στοιχεία είναι αυτά που υπερτερούν και αξίζει να προβληθούν. Μεροληψία ναι, από επιλογή. Δε μπορώ όμως να ξεχάσω το πόσο με αγκάλιασαν και με δέχτηκαν αυτά τα παιδιά. Και φυσικά θα μείνει εντυπωμένη για πάντα η εικόνα που έχω φεύγοντας από το σπίτι, επιστρέφοντας στην Ελλάδα μετά το πέρας του εξαμήνου εκείνου: συγκινημένοι οι συγκάτοικοι να με χαιρετούν δακρυσμένοι (ναι και οι ψυχροί Ολλανδοί μπορούν να συγκινηθούν) με δύο σημαντικά δώρα. Το πρώτο ήταν μια φωτογραφία της πρόσοψης του σπιτιού που μέναμε με νιφάδες χιονιού να πέφτουν – αυτή τη φωτογραφία την είχα δει σε ανύποπτο χρόνο σε κάποιο άλμπουμ από τα παιδιά, είχα πει ότι μου άρεσε, το θυμήθηκαν, την έκαναν ανατύπωση και μου την έδωσαν σε κορνίζα. Το σπίτι όπου είχαμε μοιραστεί για ένα εξάμηνο. Και το δεύτερο δώρο το ζευγάρι ξύλινα ολλανδικά παπούτσια, αυθεντικά αγροτικά σκαλισμένα στο χέρι. Τι τα κάνει ξεχωριστά; Τα παιδιά γράψανε ένα – ένα τα ονόματά τους και μία ευχή πάνω στα παπούτσια. Αυτά θα τα θυμάμαι μια ζωή.


Επειδή η σημερινή ανάρτηση έγινε αρκετά συναισθηματική και μελό, προσθέτω μία άγνωστη γενικά λεπτομέρεια λίγο διαφορετική από τις υπόλοιπες. Στις 6 Δεκεμβρίου οι Ολλανδοί γιορτάζουν τον Άγιο Νικόλαο με τον τρόπο που γιορτάζεται ο Άγιος Βασίλης. Τα παιδιά περιμένουν τα δώρα τους, οι οικογένειες τρώνε μαζεμένες παραδοσιακά φαγητά. Λεπτομέρεια; Σύμφωνα με πολλούς μελετητές ο Άγιος Νικόλαος είναι ο Άγιος Βασίλης. Στα ολλανδικά ονομάζεται Saint Niklaus που παραφρασμένο έγινε Santa Klaus! Όλα αυτά στη Νέα Υόρκη, όπου όμως παλιότερα λεγόταν Νέο Άμστερνταμ. Οι Ολλανδοί άποικοι μετέφεραν το έθιμο αυτό, συγχωνεύτηκε η γιορτή με τα Χριστούγεννα και έγινε επαναεισαγωγή στη χώρα!

Σίγουρα από το αφιέρωμα αυτό λείπουν αναφορές σε πολλά πράγματα. Απουσιάζει αναφορά στον πολιτισμό, στον Βαν Γκογκ και σε άλλους καλλιτέχνες της Ολλανδίας. Λείπουν φωτογραφίες, ταξιδιωτικές πληροφορίες και διαδρομές. Προσπάθειά μου ήταν η προσέγγιση της χώρας από διαφορετική οπτική γωνία, όπως την έζησα εγώ. Ελπίζω να φανούν χρήσιμα σε οποιονδήποτε μελλοντικό επισκέπτη της χώρας. Αξίζει να την επισκεφθείτε. Και ακόμη και να μην την επισκεφθείτε, ελπίζω να δόθηκε μία γενική εικόνα του μακρινού αυτού λαού. Γι αυτό ξανασκεφτείτε το...